Trong những năm qua, thực hiện Quyết định số 05/2016/QĐ-UBND ngày 01 tháng 02 năm 2016 của UBND tỉnh Bình Thuận. Trong quá trình nhận đầu tư ứng trước để sản xuất bắp lai; đồng bào dân tộc thiểu số của tỉnh tập trung vào 03 loại bắp giống chính là: NK 7328 của Công ty Syngenta Việt Nam, CP 333 và CP 511 của Công ty TNHH Hạt giống CP. Việt Nam.

    Việc dùng một loại giống liên tục trong nhiều năm trên một vùng đất đã gây ra tình trạng thoái hóa, ảnh hưởng đến sức đề kháng cũng như chất lượng và năng suất của cây bắp cộng với đặc thù canh tác, chăm sóc của đồng bào nên sản lượng trung bình hiện nay của các vùng chỉ đạt từ 35 đến 45 tạ trên/ha; đặc biệt là hai năm trở lại đây xuất hiện dịch sâu keo mùa thu phá hoại trên diện rộng, chưa có loại thuốc đặc trị đã gây ra nhiều thiệt hại cho diện tích sản xuất của đồng bào. Theo thống kê sơ bộ thì vụ Hè thu 2020 toàn tỉnh (trong vùng đầu tư ứng trước) thiệt hại trên 547 ha (mức độ thiệt hại từ 50-70%); một số hộ mất trắng phải gieo trồng lại, hoặc chuyển sang các loại cây trồng khác.

    Xuất phát từ thực tiễn trên cũng như căn cứ vào chủ trương của UBND tỉnh trong việc khuyến khích nông dân chuyển đổi cơ cấu giống cây trồng nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất, nâng cao thu nhập của người nông dân nhất là trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Với đặc thù các vùng đất phần lớn chỉ trồng cây bắp lai, Trung tâm Dịch vụ miền núi đã mạnh dạn phối hợp cùng Công ty TNHH Hạt giống CP. Việt Nam đưa bắp giống biến đổi gen CP.501S vào thử nghiệm. Nhằm thông qua mô hình để chuyển giao các tiến bộ kỹ thuật trong sản xuất và thâm canh cây bắp lai đến người dân, đặc biệt là việc sử dụng các giống mới, để nâng cao năng suất. Mặt khác, sự thành công của mô hình là cơ sở để đồng bào mạnh dạn lựa chọn các giống bắp lai mới thay thế các giống cũ trong các vụ tiếp theo, góp phần chuyển dịch cơ cấu giống bắp lai, từng bước thúc đẩy sản xuất phát triển, giảm nghèo bền vững, nâng cao đời sống cho đồng bào dân tộc tỉnh nhà.

    Hội thảo có sự tham dự của đại diện Ban Dân tộc, Phòng Nông nghiệp & PTNT, Phòng Dân tộc huyện Hàm Thuận Bắc; Công ty TNHH Hạt giống CP. Việt Nam; Cấp ủy, Ủy ban nhân dân và các ban ngành của các xã Đông Tiến, Đông Giang, La Dạ và hơn 60 hộ đồng bào của 03 xã có nhận đầu tư ứng trước trồng bắp lai năm 2020 cùng với sự tham dự và đưa tin của Báo Bình Thuận.

    Hội thảo mô hình trình diễn của giống bắp lai biến đổi gen CP.501S diễn ra tại rẫy của ông K’ Văn Vền nằm tại khu đồng ruộng Saloun 2, thôn 2, xã Đông Giang.

    Với thời gian thực hiện  từ  27/6/2020 đến 15/10/2020, sau hơn 3 tháng triển khai thực hiện cho thấy: Giống bắp lai biến đổi gen CP.501S có thời gian sinh trưởng từ 105 – 115 ngày; tỷ lệ mọc đạt trên 95%, có tỷ lệ sống rất cao, phát triển tốt, khẳng định được tính ưu việt của giống, kháng được sâu đục thân, sâu khoang và sâu đục bắp, cho bắp đều, năng suất tiềm năng cao hơn các loại hạt giống bắp đại trà khác đạt sấp sỉ từ 9-12 tạ/1.000m². Ngoài ra, giống bắp lai biến đổi gen CP.501S này có khả năng chống chịu cao với thuốc trừ cỏ, do đó chỉ phun thuốc trừ cỏ một lần duy nhất, qua đó giúp cây hấp thu hoàn toàn chất dinh dưỡng mà không bị cỏ dại cạnh tranh. Đồng thời, giảm chi phí công lao động, thuốc bảo vệ thực vật và phù hợp với hợp với điều kiện canh tác, thời vụ của địa phương.

    Qua so sánh cho thấy, với cùng một định mức đầu tư cho 01 ha; mặc dù tình hình thời tiết không thuận lợi, sâu bệnh xảy ra nhưng qua đánh giá sơ bộ mức bình quân thu nhập của bắp lai biến đổi gen CP.501S (lấy ở mức năng suất thấp nhất) cho thấy, sau khi trừ các chi phí đầu vào như: Giống, phân bón, thuốc BVTV, tiền tuốt, kéo (trừ tiền công tỉa bắp, làm cỏ, thu hoạch là hộ dân đã đổi công cho nhau) thì thu nhập bình quân cho 01 ha giống bắp lai mới là 18.718.000 đồng so với giống bắp lai cũ là 7.346.000 đồng. Mức chênh lệch trên 60%.

    Tại Hội thảo, đại diện Phòng Nông nghiệp & PTNT, Phòng Dân tộc huyện Hàm Thuận Bắc và UBND các xã Đông Tiến, Đông Giang, La Dạ và hộ dân thực hiện mô hình K’ Văn Vền đã có những đánh giá, nhận xét ghi nhận chất lượng, năng suất tốt của giống bắp lai biến đổi gen CP.501S.

    Kết luận buổi Hội thảo, đại diện Trung tâm Dịch vụ miền núi kiến nghị các ngành chuyên môn ưu tiên tăng cường công tác tập huấn chuyển giao khoa học kỹ thuật trong việc trồng và thâm canh cây bắp lai tại các vùng đồng bào dân tộc thiểu số của tỉnh; đồng thời đề nghị các ngành chức năng kiến nghị với Sở Nông nghiệp & Phát triển nông thôn trình UBND tỉnh chấp thuận cho giống bắp lai biến đổi gen CP.501S được đưa vào sử dụng trong cơ cấu giống bắp lai năm 2021 trên địa bàn tỉnh./.

 Thế Tài