Thực hiện Quyết định số 64/QĐ-BDT ngày 21 tháng 01 năm 2021 của Ban Dân tộc về việc ban hành Kế hoạch công tác dân tộc năm 2021. Trong đó, nhiệm vụ của Trung tâm DVMN là tham mưu, triển khai thực hiện tốt chính sách đầu tư ứng trước, trợ cước vận chuyển theo Quyết định số 05/2016/QĐ-UBND của Ủy ban nhân dân tỉnh nhằm cung cấp kịp thời giống, phân bón, thuốc bảo vệ thực vật phục vụ sản xuất và tiêu thụ sản phẩm tạo điều kiện phát triển sản xuất cho vùng dân tộc thiểu số; thực hiện đầu tư ứng trước 2.000 ha bắp lai; 200 ha lúa nước; thu mua 6.000 tấn bắp lai thương phẩm và thu nợ đầu tư ứng trước trong năm trên 95%, gắn với tích cực, quyết liệt thu hồi, xử lý nợ đầu tư ứng trước từ năm 2020 trở về trước; đồng thời, bán hàng phục vụ sản xuất và đời sống vùng đồng bào dân tộc kịp thời. Doanh số năm 2021 đạt 39 tỷ đồng.

    Theo đó, ngay từ đầu năm, Trung tâm DVMN đã tập trung đôn đốc, chỉ đạo các cửa hàng, đại lý trực thuộc và phối hợp với UBND các xã có thực hiện đầu tư ứng trước bắp lai, lúa nước triển khai cho các hộ đồng bào có nhu cầu đăng ký nhận đầu tư năm 2021; đến nay số hộ đăng ký là: 1.434 hộ/2.501,2 ha (Trong đó: Bắp lai 1.117 hộ/2.250,1 ha và Lúa nước là 317 lượt hộ/251,1 ha). Song song, Trung tâm chủ động phối hợp với Công ty TNHH Hạt giống CP. Việt Nam tổ chức 12 lớp tập huấn kỹ thuật trồng và thâm canh cây bắp lai, lúa nước với trên 1.200 hộ đồng bào tham dự; tại các buổi tập huấn đã lồng ghép tuyên truyền các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước đang áp dụng trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số, đặc biệt là chính sách đầu tư ứng trước theo Quyết định 05…

Tuy nhiên, với số hộ đăng ký ban đầu là 1.434 hộ/2.501,2 ha (trong đó: Bắp lai 1.117 hộ/2.250,1 ha và Lúa nước là 317 lượt hộ/251,1 ha) và đã ký hợp đồng nhận đầu tư ứng trước sản xuất bắp lai, lúa nước là 938 hộ/1.744, 6 ha (trong đó: Bắp lai 825 hộ/1.650,5 ha và Lúa nước là 113 lượt hộ/94,1 ha); tuy vậy, đến nay, dù đã bước vào chính vụ nhưng số hộ và diện tích đầu tư giảm mạnh cả địa bàn, số hộ (giảm hơn 50% so với các năm). Tổng số thực hiện đầu tư là 532 hộ/895,9 ha (trong đó: Bắp lai 443 hộ/826,4 ha và Lúa nước là 89 hộ/69,5 ha). Trong khi đó, cũng vào thời điểm này, vào năm 2020, Trung tâm thực hiện đầu tư cho 946 hộ/1.713,8 ha; trong đó: Bắp lai: 694 hộ/1.533,8 ha/; Lúa nước: 252 lượt hộ/180 ha.

    Nguyên nhân của việc sụt giảm số hộ và diện tích đầu tư năm. Trước hết, do ảnh hưởng của đại dịch Covid-19 nên nguồn nguyên liệu nhập khẩu tăng dẫn đến giá cả của các loại phân bón tăng cao so với các năm, có loại phân bón giá tăng gần 50% so với năm trước (phân Urê) đã tác động không ít đến tâm lý của đồng bào khi thực hiện đầu tư. Cùng với tâm lý lo ngại thời tiết diễn biến phức tạp, tình hình sâu keo mùa thu phá hoại làm thiệt hại diện tích sản xuất của đồng bào nhưng đến nay vẫn không được hỗ trợ. Mặt khác, giá cả vật tư tăng cao, chi phí đầu tư lớn gây khó khăn cho đầu ra, giá cả nông sản sẽ xuống thấp ảnh hưởng đến thu nhập. Một số diện tích cây điều đã khép tán nên không thể trồng xen cây bắp (xã Đông Giang, La Dạ). Hộ dân chuyển sang trồng mì với diện tích lớn so với các năm với tâm lý chi phí đầu tư mì thấp (xã Hàm Cần).

    Với thực trạng nêu trên đã ảnh hưởng rất nhiều đến việc hoàn thành các chỉ tiêu được giao trong năm 2021 của Trung tâm, nhất là số hộ và diện tích đầu tư thấp sẽ kéo theo sản lượng bắp lai thương phẩm thu mua, chỉ tiêu doanh số và tỷ lệ thu hồi nợ đầu tư không đạt; đồng thời sẽ gây khó khăn cho quỹ tiền lương chi trả cho 07 hợp đồng lao động tại Trung tâm và không có nguồn thu để nộp tiền thuế thuê đất.

    Để giải quyết những khó khăn, bất cập đó, Trung tâm DVMN  đã đề xuát, kiến nghị Ban Dân tộc xem xét: Cho phép Trung tâm rà soát tinh giản, thanh lý hợp đồng lao động một số vị trí tại đơn vị. Điều chỉnh: giảm chỉ tiêu, sản lượng bắp lai thương phẩm thu mua từ 6.000 tấn xuống 4.000 tấn; doanh số giao năm 2021 từ 39 tỷ đồng xuống còn 35 tỷ đồng. Quan tâm, phối hợp chỉ đạo và kế hoạch làm việc với UBND các huyện, các xã có thôn dân tộc thiểu số xen ghép của huyện Hàm Tân, Tánh Linh để tuyên truyền, vận động thực hiện đầu tư ứng trước tại các địa bàn trên nhằm mở rộng thêm đối tượng thụ hưởng và diện tích đầu tư./.  

Thế Tài